ارزش بورس ایران به دلار، یکی از مهمترین موضوعاتی است که تحلیلگران و سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه به آن توجه می‌کنند. این مقیاس با نام «ارزش دلاری» به عنوان یک شاخص اقتصادی مطرح شده است و نشان‌دهنده ارزش بازار سهام ایران به حساب واحد دلار آمریکا است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که بازار سرمایه ایران در گذشته بخشی از ارزش دلاری خود را از دست داده و این موضوع باعث قرار گرفتن بورس ایران در رتبه‌بندی پایین‌تر نسبت به بورس‌های منطقه خاورمیانه شده است.
تحلیلگران با استفاده از این شاخص سعی در تشخیص شکل‌گیری حباب در بازار سرمایه ایران دارند، اگرچه اطمینان درباره کمال دقت و کارایی این شاخص برای بررسی تمام واقعیت بازار سهام مطرح است. این ارزیابی باعث می‌شود که بازار سرمایه ایران از منظر ارزش دلاری، در مقایسه با بورس‌های جهانی، به عنوان یک بازار با چالش‌های فراوان باشد.
وضعیت بازارهای سرمایه در منطقه خاورمیانه، به خصوص بورس تهران، در سال‌های اخیر تحت تأثیر روند نزولی بازارها و نوسانات ارزی قرار گرفته است. بر اساس یک بررسی اخیر ، ارزش بورس ایران و بورس تهران از نظر ارزش دلاری در میان بورس‌های خاورمیانه، در رتبه هفتم قرار گرفته است.
این بررسی نشان می‌دهد که بورس عربستان با ارزش بیش از دو هزار و 670 میلیارد دلار به عنوان ارزشمندترین بورس خاورمیانه مطرح شده است. بورس ابوظبی از دیگر رقبا با ارزش 741 میلیارد دلار در رتبه دوم قرار دارد، اما فاصله بسیار زیادی با بورس عربستان دارد. بورس تل‌آویو نیز با ارزش 216 میلیارد دلار در رتبه سوم قرار گرفته ولی فاصله زیادی با دو بورس اول دارد. این بررسی نشان‌دهنده وضعیت رقابتی و ارزش بازارهای سهام در خاورمیانه است که در آن بورس‌های عربستان و ابوظبی از دیگران و همچنین ارزش بورس ایران جلوتر هستند.
بورس‌های خاورمیانه با ارزش دلاری کمتر از 200 میلیارد دلار از رتبه چهارم به بعد به ترتیب از قطر، استانبول، کویت و تهران تشکیل شده‌اند که هرکدام به ترتیب ارزش 165، 152، 147 و 145 میلیارد دلار دارند. ارزش بورس ایران و بورس تهران نیز با ارزش بیش از 100 میلیارد دلار در جایگاه هفتم این لیست قرار گرفته است. ارزش بورس ایران و تهران در سال 98 به رقم 115 میلیارد دلار رسید و با شروع رشد بازار سهام تا مردادماه سال 99 به 356 میلیارد دلار افزایش یافت.
با وقوع ریزش تاریخی در بازار سهام و کاهش شاخص کل به محدوده کمتر از یک میلیون و 200 هزار واحد، ارزش دلاری بورس تهران به سختی در سطح 200 میلیارد دلار حفظ شد. در حال حاضر نیز با وجود رشد شاخص کل از سقف تاریخی، ارزش بورس ایران 56.6 درصد کمتر از ارزش دلاری بورس در اواسط تابستان 99 است.
در آبان 1402، رئیس سابق سازمان بورس، حسن قالیباف اصل، در یک پنل درباره نرخ بهره، نرخ ارز و بازار سهام اظهار کرد که سود شرکت‌های بورسی به مبلغ ۱۸.۷ میلیارد دلار رسیده است. او همچنین اعلام کرد که ارزش دلاری بازار سرمایه به ۱۷۰ میلیارد دلار افزایش یافته است. این افزایش ارزش بورس ایران و ارزش دلاری بازار سهام نشان‌دهنده ورود شرکت‌های جدید به بازار سرمایه و افزایش فعالیت‌های اقتصادی در این حوزه است.
وی همچنین به اهمیت نرخ ارز و نرخ بهره در اقتصاد اشاره کرد و تأکید کرد که با توجه به نسبت p/e بازار سهام که به حدود ۷ رسیده، بازار سرمایه ایران جذابیت بسیاری دارد. این اظهارات نشان از رونق و جذابیت بازار سرمایه در حوزه اقتصادی کشور دارد.
هم اکنون که این مقاله نگارش می شود در دی ماه 1402 می توان گفت، در طول دو ماه اخیر، کاهش شاخص بورس منجر به کاهش قابل توجه ارزش دلاری بازار سرمایه و ارزش بورس ایران شده است. از سال 89 که ارزش دلاری بازار سهام 118 میلیارد دلار بود، تا پایان بهمن ماه سال 98 که این ارزش به بیش از 130 میلیارد دلار رسید، روند افزایشی و کاهشی بورس به طور قابل توجهی منطقی بوده است.
در این دوره، هرگاه قیمت دلار افزایش یا کاهش یافته است، ارزش دلاری بازار سرمایه و ارزش بورس ایران نیز به تبع آن افزایش یا کاهش یافته است، به این معنا که با افزایش قیمت دلار، ارزش دلاری بازار سرمایه کاهش یافته و برعکس.
با ورود به سال 99 و همزمان با روند صعودی بورس، ارزش بورس ایران از نظر دلاری بازار سرمایه رکوردی به میزان 427 میلیارد دلار رسید. با این حال، در دو ماه اخیر و با کاهش شاخص بورس، ارزش دلاری بازار سهام نیز با کاهش 200 میلیارد دلاری روبرو شده است. این واقعه به دلیل افزایش قیمت دلار در بازار و نیز کاهش ارزش سهام نمادهای مختلف، پیش آمده است.
سخن آخر
تحلیل ارزش بورس ایران به دلار نشان می‌دهد که در دو ماه گذشته با کاهش شاخص بورس، ارزش دلاری بازار سرمایه نیز به شدت کاهش یافته است. از سال 89 که ارزش دلاری بورس 118 میلیارد دلار بود تا پایان بهمن ماه سال 98 که به بیش از 130 میلیارد دلار رسید، روند افزایشی و کاهشی بازار سهام ایران تا حدود زیادی پایدار بوده است.
با ورود به سال 99 و ادامه روند صعودی بورس، ارزش بورس ایران و بازار سهام به طور قابل توجهی افزایش یافت و به رقم 427 میلیارد دلار رسید. اما با کاهش نمادهای مختلف و کاهش 50 تا 70 درصدی ارزش سهام در دو ماه گذشته، ارزش دلاری بازار سهام به 200 میلیارد دلار کاهش یافته است.
این تغییرات، همگی به افزایش قیمت دلار در بازار و کاهش ارزش سهام نسبت داده می‌شوند، که نمایانگر چالش‌هایی است که بازار سرمایه ایران در دوران اخیر با آن مواجه شده است.
سوالات متداول
• ارزش دلاری بازار سهام یا ارزش بورس ایران به دلار چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟
ارزش دلاری بازار سهام معمولاً به مجموع ارزش بازار سهام کل یک کشور به دلار اشاره دارد. برای محاسبه این ارزش، ارزش بازار سهام هر شرکت به تعداد سهام موجود در بازار ضرب شده و سپس این مقادیر برای همه شرکت‌ها جمع آوری می‌شوند.
• چرا ارزش دلاری بازار سهام ممکن است تغییر کند؟
ارزش دلاری بازار سهام تحت تأثیر متغیرهای مختلفی قرار می‌گیرد. تغییرات در قیمت سهام شرکت‌ها، نوسانات ارز، تحولات اقتصادی و سیاسی، ورود و خروج سرمایه، وضعیت اقتصاد جهانی، همه از عواملی هستند که ممکن است بازار سرمایه را تحت تأثیر قرار دهند و ارزش دلاری بازار سهام و ارزش بورس ایران را تغییر دهند.
• چه عواملی می‌توانند باعث افت ارزش دلاری بازار سهام و ارزش بورس ایران شوند؟
عوامل متعددی می‌توانند باعث افت ارزش دلاری بازار سهام شوند، از جمله نزول شاخص‌های بازار سهام، کاهش قیمت سهام شرکت‌ها و همچنین شرایط اقتصادی و سیاسی نامطلوب. افت ارزش دلاری بازار سهام ممکن است نشان‌دهنده عدم اطمینان در بازار و وجود عوامل نگران‌کننده باشد.
• چگونه می‌توان از اطلاعات ارزش دلاری بازار سهام برای تحلیل و پیش‌بینی روند بازار سرمایه استفاده کرد؟
اطلاعات ارزش دلاری بازار سهام می‌تواند به تحلیل و پیش‌بینی روند بازار سرمایه کمک کند. افزایش یا کاهش ارزش دلاری بازار سهام می‌تواند نشانگر تغییرات در اقتصاد و بازار باشد. تحلیل این اطلاعات در کنار دیگر شاخص‌ها و اخبار اقتصادی می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا تصمیمات خود را بر اساس شرایط فعلی و آتی بازار سرمایه اتخاذ کنند.