در بازار مالی، تامین سرمایه از طریق بدهی یکی از راهکارهای کلیدی برای شرکت‌ها، دولت‌ها و مؤسسات اقتصادی محسوب می‌شود. اوراق بدهی به‌عنوان یکی از ابزارهای مهم این حوزه، امکان جذب سرمایه از سرمایه‌گذاران را فراهم می‌کند و در عین حال، سود معینی را برای آن‌ها به همراه دارد. این اوراق که شامل انواع مختلفی مانند اوراق مشارکت، اوراق اجاره، اسناد خزانه اسلامی و سایر ابزارهای مالی مبتنی بر بدهی هستند، به تأمین منابع مالی پروژه‌های توسعه‌ای، بهبود نقدینگی و کاهش هزینه‌های سرمایه‌گذاری کمک می‌کنند که در این مقاله، به بررسی پاسخ اوراق بدهی چیست، ویژگی‌های آن‌ها و نقش این اوراق در مدیریت سرمایه‌گذاری خواهیم پرداخت.
در بیان مفهوم اوراق بدهی چیست می¬توان گفت، نوعی ابزار مالی هستند که به شرکت‌ها، دولت‌ها و سایر نهادهای اقتصادی اجازه می‌دهد از طریق قرض گرفتن، منابع مالی مورد نیاز خود را تامین کنند. این اوراق نشان‌دهنده تعهد صادرکننده به پرداخت اصل مبلغ و سود آن در سررسیدهای مشخص است. برخلاف سهام، دارندگان اوراق بدهی مالکیتی در شرکت ندارند، بلکه به‌عنوان بستانکار محسوب می‌شوند. این ابزار مالی به دلیل ریسک کمتر و بازدهی ثابت، یکی از گزینه‌های محبوب سرمایه‌گذاری برای افراد و نهادهایی است که به دنبال درآمد پایدار و کم‌ریسک هستند.
روند تاریخی اوراق بدهی به قرن‌ها پیش بازمی‌گردد، زمانی که دولت‌ها و امپراتوری‌ها برای تأمین مالی جنگ‌ها، پروژه‌های زیربنایی و هزینه‌های عمومی از اسناد تعهدآور استفاده می‌کردند. یکی از اولین نمونه‌های ثبت‌شده به جمهوری ونیز در قرن دوازدهم میلادی بازمی‌گردد که از اوراق قرضه برای تأمین هزینه‌های نظامی بهره برد. در دوران مدرن، بازار اوراق بدهی به‌ویژه در قرن نوزدهم و بیستم با توسعه بازارهای مالی و نیاز روزافزون دولت‌ها و شرکت‌ها به منابع مالی، به شکل ساختاریافته‌تری گسترش یافت. امروزه، اوراق بدهی یکی از ابزارهای کلیدی در بازارهای مالی جهانی محسوب می‌شود که دولت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی از آن برای تامین مالی بلندمدت و مدیریت نقدینگی استفاده می‌کنند.
کامودیتی‌ها ویژگی‌هایی همچون یکنواختی و استاندارد بودن دارند که آن‌ها را قابل مبادله در بازارهای جهانی می‌کند. این کالاها معمولاً بازارهای نقدی و قراردادهای آتی دارند و بر اساس عرضه و تقاضا تعیین قیمت می‌شوند. در ضمن، کامودیتی‌ها به دو دسته عمده تقسیم می‌شوند که شامل مواد خام اولیه مانند نفت، طلا و فلزات، و محصولات کشاورزی مثل گندم و قهوه.
این اوراق به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند که در ازای پرداخت اصل سرمایه و بهره مشخصی در آینده، منابع مالی مورد نیاز سازمان‌ها را تامین کنند.
عبارتند از:
هرکدام از این انواع اوراق بدهی ویژگی‌های خاص خود را دارند و بسته به نیازهای مالی شرکت‌ها و شرایط بازار، برای تامین منابع مالی و جذب سرمایه‌گذاران به‌کار گرفته می‌شوند.
سندهای مالی بدهی برای تامین منابع مالی به‌منظور اجرای پروژه‌ها، پرداخت بدهی‌ها یا توسعه فعالیت‌های اقتصادی منتشر می‌شوند. این ابزارهای مالی به سازمان‌ها این امکان را می‌دهند که بدون نیاز به واگذاری بخشی از مالکیت خود، منابع لازم را جذب کنند. همچنین، انتشار اوراق بدهی برای سرمایه‌گذاران فرصتی برای کسب سود ثابت در ازای تأمین مالی پروژه‌ها فراهم می‌آورد.
اوراق قرضه دارای ویژگی‌هایی همچون پرداخت منظم بهره (کوپن) به سرمایه‌گذاران، سررسید مشخص برای بازپرداخت اصل سرمایه و تضمین بازپرداخت از سوی صادر کننده هستند. این اوراق به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهند تا در ازای ریسک کمتر، بازدهی پایدار دریافت کنند. همچنین، اعتبار صادرکننده و نوع اوراق بر جذابیت و ریسک این ابزارها تأثیر می‌گذارد.
تعیین قیمت اوراق قرضی بر اساس میزان بازدهی آن‌ها و نرخ‌های بازار انجام می‌شود. برای این منظور، جریان‌های نقدی آتی از جمله پرداخت‌های کوپن و بازپرداخت اصل سرمایه تخمین زده شده و سپس با استفاده از نرخ تنزیل مناسب به ارزش فعلی تبدیل می‌شوند. همچنین، اعتبار صادرکننده و شرایط اقتصادی می‌توانند تأثیر زیادی بر قیمت و ارزش اوراق بدهی داشته باشند.
سرمایه‌گذاری در اوراق بدهی مزایای متعددی دارد، از جمله ارائه درآمد ثابت از طریق پرداخت‌های دوره‌ای کوپن که می‌تواند برای سرمایه‌گذاران به ویژه در دوره‌های نوسانات بازار جذاب باشد. همچنین، این اوراق معمولاً به عنوان دارایی با ریسک پایین‌تر نسبت به سهام شناخته می‌شوند و در نتیجه مناسب برای ایجاد تنوع در پرتفوهای سرمایه‌گذاری هستند. به علاوه، اوراق بدهی می‌توانند ابزاری موثر برای حفظ ارزش سرمایه در برابر تورم و نوسانات اقتصادی باشند.
سرمایه‌گذاری در اوراق بدهی ممکن است با ریسک‌های مختلفی همراه باشد. یکی از این ریسک‌ها، ریسک اعتبار است که به احتمال عدم توانایی صادرکننده در پرداخت اصل و بهره اوراق مربوط می‌شود. علاوه بر این، ریسک نرخ بهره وجود دارد که با تغییرات نرخ‌های بهره بازار، قیمت اوراق بدهی تحت تأثیر قرار می‌گیرد. همچنین، ریسک نقدشوندگی نیز ممکن است به دلیل کمبود تقاضا برای خرید اوراق در بازار ثانویه به وجود آید.
اوراق بدهی و اوراق سهام هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند و تفاوت‌های قابل توجهی در نحوه عملکرد و ریسک‌ها دارند. اوراق بدهی معمولاً به سرمایه‌گذاران پرداخت‌های ثابت و مشخصی از نظر بهره و اصل سرمایه در سررسید ارائه می‌دهند، در حالی که اوراق سهام به صاحبان خود حق مالکیت در شرکت را می‌دهند و از این رو بازدهی آن‌ها وابسته به عملکرد شرکت و قیمت سهام است. همچنین، در صورت ورشکستگی، دارندگان اوراق بدهی اولویت بیشتری در دریافت دارایی‌های شرکت دارند، در حالی که سهامداران پس از پرداخت بدهی‌ها، از باقی‌مانده سود بهره‌مند می‌شوند.
اوراق قرضه ابزارهای مالی مهمی برای تأمین منابع مالی برای شرکت‌ها و دولت‌ها به شمار می‌روند. شرکت‌ها از طریق انتشار این اوراق می‌توانند سرمایه‌گذاری‌های بزرگ را تأمین کنند، بدون آنکه نیاز به انتقال مالکیت یا تقسیم سود داشته باشند. دولت‌ها نیز از این ابزار برای تأمین منابع لازم جهت اجرای پروژه‌های عمرانی، توسعه زیرساخت‌ها یا پرداخت بدهی‌های موجود استفاده می‌کنند. اوراق بدهی به دلیل پرداخت‌های ثابت و پیش‌بینی‌پذیر، ریسک کمتری نسبت به سهام دارند و بنابراین برای سرمایه‌گذاران جذاب‌ترند، در عین حال که به شرکت‌ها و دولت‌ها امکان تامین مالی بدون نیاز به فروش دارایی‌ها یا افزایش مالیات را فراهم می‌کنند.
برای سرمایه‌گذاری در اوراق بدهی، ابتدا باید به شناسایی انواع اوراق موجود در بازار و ویژگی‌های آن‌ها پرداخته و سپس تصمیم بگیرید که کدام نوع از آن‌ها با استراتژی سرمایه‌گذاری شما همخوانی دارد. برای این کار می‌توان از روش‌هایی مانند خرید اوراق بدهی دولتی یا شرکتی از طریق بازار سرمایه، بورس یا بانک‌ها استفاده کرد. همچنین، بسیاری از سرمایه‌گذاران می‌توانند از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری که در اوراق بدهی تخصص دارند، اقدام کنند. در نهایت، ارزیابی ریسک‌ها و پتانسیل سود و بررسی وضعیت اعتباری صادر کننده اوراق از جمله عوامل کلیدی در انتخاب اوراق بدهی مناسب برای سرمایه‌گذاری است.
اوراق مالی بدهی به‌عنوان یکی از ابزارهای مالی مهم، نقشی اساسی در تأمین مالی پروژه‌ها و کسب‌وکارها ایفا می‌کنند. این اوراق با ارائه فرصت‌های سرمایه‌گذاری با بازده ثابت و ریسک‌های قابل پیش‌بینی، می‌توانند انتخاب مناسبی برای سرمایه‌گذاران باشند. همچنین، برای انتخاب اوراق مناسب و ارزیابی دقیق‌تر ریسک‌ها و سودآوری‌ها، نیاز به تحلیل عمیق و مشاوره با کارشناسان مالی است.
سایت کارگزاری خوارزمی با ارائه مطالب و منابع آموزشی دقیق در زمینه سرمایه‌گذاری، می‌تواند به شما در درک بهتر و انتخاب درست ابزارهای مالی کمک کند.