در بررسی سوال آتی کالا چیست؟ باید گفت، بازار آتی کالا یکی از بازارهای مالی مهم است که به فعالان اقتصادی این امکان را می‌دهد تا با پیش‌بینی تغییرات قیمت کالاها در آینده، به خرید و فروش قراردادهایی با سررسید مشخص بپردازند.
این بازار به ویژه برای افرادی که قصد دارند ریسک نوسانات قیمت را مدیریت کنند یا از تغییرات بازار سود ببرند، جذاب است. برخلاف بازار سهام که تنها در صورت افزایش قیمت‌ها می‌توان سود کرد، در بازار آتی کالا امکان کسب سود در هر دو جهت افزایش یا کاهش قیمت وجود دارد، که این ویژگی آن را به ابزاری مفید برای سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان تبدیل کرده است.
بازار آتی یا معاملات آتی، بازاری متمرکز است که در آن قراردادهای آتی خرید و فروش می‌شوند. در این بازار، خریدار و فروشنده توافق می‌کنند که یک کالا یا دارایی مشخص را برای تحویل در تاریخ آینده و با قیمت از پیش تعیین شده معامله کنند. به عبارت دیگر، معامله‌گران می‌توانند قیمت یک کالا را برای یک زمان مشخص در آینده تعیین کرده و براساس آن معامله کنند.
کالای تحویلی در قراردادهای آتی باید دارای کیفیت و کمیت استاندارد باشد و مکان و زمان تحویل آن نیز مشخص باشد. تنها متغیر قابل تغییر در این معاملات، قیمت است که در زمان معامله برآورد می‌شود. بازار آتی ابزاری مناسب برای مدیریت ریسک سرمایه‌گذاری است، به‌ویژه برای کشاورزان، تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی که به‌دنبال پیش‌بینی قیمت‌ها و کاهش نوسانات بازار هستند.
قرارداد آتی یا (Future Contract)، یکی از انواع اوراق مشتقه است که در آن خریدار و فروشنده توافق می‌کنند که مقدار مشخصی از یک کالا یا دارایی را با قیمت و کیفیت از پیش تعیین شده، در زمان و مکان مشخص معامله کنند. به زبان ساده، قرارداد آتی به خرید کالا در زمان حال با قیمت مشخص برای تحویل و پرداخت وجه در آینده اطلاق می‌شود.
این قرارداد متعهد می‌شود که طرفین آن، کالا یا دارایی مشخص را در تاریخ معینی تحویل دهند و مبلغ آن را پرداخت کنند. این نوع معامله به‌ویژه برای کشاورزان، تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی که به دنبال کاهش ریسک و پیش‌بینی نوسانات قیمت‌ها هستند، مفید است.
تاریخچه بازار آتی به قرن نوزدهم میلادی بازمی‌گردد. در سال ۱۸۴۸ میلادی، کشاورزان و تولیدکنندگان در شیکاگو برای خرید و فروش گندم نیاز به بازاری داشتند تا بتوانند از طریق آن معاملات نقدی خود را انجام دهند. این امر موجب شد تا آنها محصول خود را به فروش رسانده و در ازای آن پول دریافت کنند.
با گذشت زمان، فروشندگان و خریداران گندم شروع به دریافت نوعی تعهد برای تحویل وجه نقد و گندم در آینده کردند. این شرایط باعث پیدایش معاملات آتی شد. در معاملات آتی، کشاورزان با خریداران توافق می‌کردند که محصول خود را در تاریخ معینی با قیمت از پیش تعیین شده تحویل دهند. این نوع معامله برای هر دو طرف سودمند بود؛ خریداران از قبل می‌دانستند که قیمت کالا چه خواهد بود و کشاورزان نیز می‌توانستند وجه خود را قبل از تحویل کالا دریافت کنند.
امروزه قراردادهای آتی به سرعت محبوبیت زیادی در سرمایه‌گذاری پیدا کرده‌اند و انواع مختلف کالاها، از جمله نفت، طلا، گندم، ذرت، سهام و ارزهای دیجیتال، در بورس‌های مختلف جهان مورد معامله قرار می‌گیرند. در ایران، اولین قرارداد آتی به شکل فعلی و سازمان‌یافته در تاریخ ۵ آذر ۱۳۸۷ برای معامله سکه تمام بهار آزادی در بورس کالای ایران به اجرا درآمد. از آن زمان، معاملات آتی با استقبال فعالان بازار سرمایه مواجه شدند و به تدریج در زمینه‌های مختلف از جمله محصولات کشاورزی، فلزات، حامل‌های انرژی و اوراق بهادار رواج یافتند.
بازار آتی به معنای بازاری است که به صورت دوطرفه عمل می‌کند. در این نوع بازار برخلاف بازارهای یک‌طرفه مانند بورس اوراق بهادار تهران، امکان کسب سود نه‌تنها از افزایش قیمت‌ها، بلکه از کاهش قیمت‌ها نیز وجود دارد. در بازارهای یک‌طرفه مانند بورس اوراق بهادار، معامله‌گران تنها می‌توانند از افزایش قیمت سهام سود کسب کنند؛ یعنی تنها زمانی که قیمت‌ها رو به رشد است، امکان کسب سود وجود دارد.
در این نوع بازارها، سرمایه‌گذاران باید انتظار داشته باشند که قیمت کالاهایی مانند زیره، زعفران، پسته و… افزایش یابد تا بتوانند با فروش آن در قیمت بالاتر سود کنند. اما در شرایط کاهش قیمت‌ها، نمی‌توانند به‌طور مستقیم سودی به‌دست آورند، بلکه فقط قادر به جلوگیری از ضرر یا کاهش آن از طریق فروش موجودی‌های خود هستند.
در بازار آتی، ویژگی دوطرفه بودن امکان کسب سود را به معامله‌گران می‌دهد؛ بدین صورت که آنها می‌توانند هم در صورت افزایش قیمت‌ها سود کسب کنند و هم در صورت کاهش قیمت‌ها. به این ترتیب، زمانی که قیمت‌ها افزایش می‌یابد، سرمایه‌گذاران با خرید در قیمت پایین و فروش در قیمت بالاتر سود می‌کنند. از سوی دیگر، اگر پیش‌بینی کنند که قیمت‌ها کاهش خواهد یافت، می‌توانند با پیش‌فروش کالاها در قیمت بالاتر و خرید آنها پس از کاهش قیمت‌ها، از تفاوت قیمت‌ها سود کسب کنند.
این ویژگی باعث می‌شود که بدون توجه به شرایط اقتصادی، با تحلیل درست از جهت حرکت بازار، معامله‌گران بتوانند از هر دو سو کسب سود کنند.
قراردادهای آتی نیز باید ویژگی‌های خاصی را که در مفاد قرارداد به آن اشاره شده است، رعایت کنند.
ویژگی‌های قرارداد آتی شامل موارد زیر است:
بازار آتی به دلیل ویژگی‌ها و مزایای بسیاری که برای فعالان این بازار فراهم می‌کند، از استقبال چشمگیری برخوردار است. این مزایا شامل موارد زیر می‌شود:
اهرم مالی در بازار آتی به شما این امکان را می‌دهد که با سرمایه‌ای کمتر، معاملات بزرگتری انجام دهید. به عبارتی دیگر، اهرم به شما قدرت خرید بیشتری می‌دهد این می‌تواند به شما سود یا زیان چند برابری بدهد. اما باید به یاد داشت که استفاده نادرست از اهرم می‌تواند منجر به ضررهای سنگین مالی شود، لذا افراد با ریسک‌پذیری بالا و دانش کافی معمولاً به دنبال سرمایه‌گذاری‌های با اهرم بالاتر هستند.
قراردادهای آتی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
بازار آتی به دلیل مزایای مختلفی که برای معامله‌گران فراهم می‌کند، برای گروه‌های مختلفی از فعالان اقتصادی مناسب است:
بازار آتی نقش مهمی در رونق اقتصادی ایفا می‌کند، زیرا از یک سو به تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان این امکان را می‌دهد که ریسک‌های خود را کاهش دهند و از سوی دیگر، افرادی که به دنبال کسب سودهای کلان با ریسک بالا هستند، می‌توانند از طریق معاملات قانونی و مطمئن به اهداف خود دست یابند.
بازار آتی کالا یک فرصت مناسب برای مدیریت ریسک نوسانات قیمت کالاها و کسب سود از تغییرات بازار است. در این بازار، فعالان اقتصادی می‌توانند با خرید و فروش قراردادهای آتی بر اساس پیش‌بینی خود از روند قیمت‌ها، به معامله بپردازند. محصولاتی مانند زعفران، زیره، پسته و نقره از جمله اقلامی هستند که در این بازار مورد معامله قرار می‌گیرند. این بازار با ویژگی‌هایی همچون معافیت مالیاتی، کارمزدهای پایین و امکان واریز روزانه سود و زیان، به یکی از ابزارهای جذاب برای تجار، تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران تبدیل شده است.
کارگزاری خوارزمی یکی از معتبرترین و شناخته‌شده‌ترین کارگزاری‌ها در بازار سرمایه ایران است که با ارائه خدمات متنوع و حرفه‌ای در زمینه‌های مختلف مالی، از جمله معاملات در بازار آتی کالا، به سرمایه‌گذاران و فعالان بازار کمک می‌کند تا به بهترین شکل ممکن از فرصت‌های موجود بهره‌برداری کنند. این کارگزاری با داشتن تیم تخصصی و پلتفرم‌های پیشرفته، محیطی امن و کاربرپسند برای انجام معاملات فراهم می‌آورد و نقش مهمی در تسهیل دسترسی به بازارهای مالی ایفا می‌کند.
بازار آتی کالا چیست؟
بازار آتی کالا یک بازار مالی است که در آن قراردادهایی برای خرید و فروش کالاها در آینده، با قیمت و شرایط از پیش تعیین‌شده، بسته می‌شود. این بازار به افراد کمک می‌کند تا ریسک نوسانات قیمت کالاها را مدیریت کرده و از تغییرات بازار سود ببرند.
برای ورود به بازار آتی کالا، ابتدا باید کد بورسی داشته باشید. سپس برای دریافت کد بازار آتی، باید از طریق کارگزاری‌ها اقدام کنید. پس از دریافت این کد، می‌توانید به سامانه معاملات برخط بورس کالا دسترسی پیدا کنید و شروع به معامله نمایید.
در بازار آتی کالا، محصولات مختلفی از جمله کالاهای کشاورزی (مانند زعفران، پسته و زیره) و فلزات گرانبها (مانند نقره) قابل خرید و فروش هستند. این کالاها معمولاً با قراردادهایی برای تحویل در آینده معامله می‌شوند.
بازار آتی کالا ویژگی‌هایی مانند معافیت مالیاتی، کارمزدهای پایین، امکان خرید و فروش نامحدود در هر روز معاملاتی، تخصیص سود بانکی به موجودی حساب مشتری، و واریز روزانه سود و زیان به حساب مشتری را دارد. این ویژگی‌ها باعث جذابیت این بازار برای فعالان اقتصادی می‌شود.