این مفهوم در بورس یکی از مفاهیم اساسی است که در تحلیل سهم، خرید بورس و به طورکلی فعالیت‌های مالی و سرمایه‌گذاری بسیار اهمیت دارد. این مفهوم به‌عنوان یکی از ابزارهای کلیدی برای تحلیل سهم، تعیین ریسک سرمایه‌گذاری و پیش‌بینی حرکت قیمت‌ها در بازارهای مالی شناخته می‌شود.
دامنه نوسان سهام به محدوده‌ای اشاره دارد که قیمت یک دارایی، مثلاً یک سهم یا یک اوراق بهادار، می‌تواند در یک بازه زمانی معین نوسان کند. این مفهوم به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا احتمال ریسک‌های مرتبط با تغییرات قیمت‌ها را بهتر ارزیابی کنند و تصمیمات مناسب‌تری در خصوص سرمایه‌گذاری‌های خود بگیرند.
با داشتن دامنه نوسان مناسب، بازار بورس و فرابورس به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد تا با اطمینان بیشتری به انجام معاملات در کارگزاری بورس مختلف بپردازند و ریسک سرمایه‌گذاری‌شان را کاهش دهند.
این دامنه، محدوده‌ای است که قیمت یک دارایی در طول یک دوره زمانی، مثلاً روزانه، در آن معامله می‌شود. در بازار بورس، حداقل و حداکثر قیمت بر اساس درصدی از قیمت پایانی دارایی در روز معاملاتی قبل تعیین می‌شود. این دارایی می‌تواند سهام، حق تقدم سهام یا قراردادهای آتی باشد.
برای درک بهتر مفهوم دامنه نوسان، باید تفاوت قیمت پایانی و قیمت آخرین معامله را در نظر گرفت. قیمت پایانی، قیمتی است که طی آخرین معامله در روز معاملاتی و کارگزاری بورس تعیین می‌شود، در حالی که قیمت آخرین معامله، قیمت آخرین معامله انجام شده در طول روز است.
در بازار بورس و کارگزاری بورس، نوسان دارایی‌ها بسته به ریسک آن‌ها متفاوت است. اگر ریسک سرمایه‌گذاری در بازاری بیشتر باشد، نوسان آن بازار کمتر خواهد بود
همچنین، برای رسیدن به حداقل یا حداکثر قیمت تعیین شده برای یک دارایی در یک روز معاملاتی، تعداد معاملات آن دارایی باید حداقل به‌اندازه حجم مبنا باشد. حجم مبنا به مقدار حجم معاملات یک دارایی در روز معاملاتی اشاره دارد.
در کل، دامنه نوسان سهام و تعیین حداقل و حداکثر قیمت برای دارایی‌ها در بازار بورس، از جمله عواملی است که تأثیر زیادی بر فعالیت‌های معاملاتی و تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاران دارد.
یکی از راهکارهای مهم برای جلوگیری از دستکاری در قیمت‌ها در بازار بورس، تعیین این دامنه است. این اقدام مانع از تغییر قیمت‌ها به دلخواه توسط سهامداران بزرگ می‌شود. همچنین، با استفاده از دامنه نوسان سهام، می‌توان قیمت واقعی سهام را کشف کرد و به تحلیل سهم به صورت دقیق برای خرید بورس از کارگزاری بورس پرداخت؛کارگزاری خوارزمی می تواند به شما در این مسیر مشاوره دهد.
وقتی که قیمت سهام به حداکثر یا حداقل تعیین شده در دامنه نزدیک می‌شود، معاملات توسط نهاد نظارتی متوقف می‌شود تا سهامداران فرصتی برای بررسی و تحلیل قیمت واقعی سهم داشته باشند و از ایجاد هیجانات قیمتی در آینده جلوگیری شود.
دامنه مجاز نوسان یکی از عوامل اصلی در کاهش تلاطم‌های بازار بورس است. این دامنه مجاز نوسان با محدود کردن تغییرات قیمتی سهام، از وقوع تغییرات ناگهانی جلوگیری می‌کند و باعث استحکام و پایداری بازار می‌شود. با این کار، اطمینان حاصل می‌شود که بازار بورس به‌طور متعادل و با اختلافات قیمتی مدیریت‌پذیر عمل می‌کند و سرمایه‌گذاران می‌توانند با آرامش بیشتر در این بازار فعالیت کنند.
عوامل متعددی بر روی قیمت سهام شرکت‌ها تأثیرگذار هستند، که بسیاری از آن‌ها حتی ارتباطی با وضعیت بنیادی شرکت ندارند. بعضی از این عوامل ممکن است توسط رفتارهای سرمایه‌گذاران و حتی سوگیری‌های شناختی تعیین شده و تأثیر گذار باشند.
به‌عنوان مثال، برخی از سرمایه‌گذاران ممکن است به دلیل انتشار یک خبر که به طور مستقیم تأثیری بر عملکرد و سودآوری شرکت ندارد، و تحت تأثیر سوگیری رفتار گله‌ای باشند و تصمیم به فروش سهام بگیرند. در چنین شرایطی، وجود این دامنه می‌تواند از وقوع اتفاقات ناخواسته جلوگیری کرده و ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش دهد.
به‌طور مثال، در صورتی که حداقل و حداکثر قیمت روزانه‌ای برای سهام یک شرکت تعیین شده باشد، سرمایه‌گذاران در معرض از دست دادن سرمایه بسیار زیادی در یک روز قرار نمی‌گیرند. دامنه نوسان برای شرکت‌های مختلف و با توجه به وضعیت و بازار معاملاتی آن‌ها متفاوت است.
به‌عنوان مثال، در بازار پایه فرابورس، برخی از شرکت‌ها در وضعیت ورشکستگی قرار دارند و ریسک سرمایه‌گذاری در آن‌ها بسیار بالاست. به همین دلیل، دامنه نوسان در این بازار بسیار محدود است.
دامنه مجاز نوسان، محدوده‌ای است که قیمت یک سهم در هر روز کاری می‌تواند در آن حرکت کند. این محدوده، حداقل و حداکثری است که قیمت سهم می‌تواند داشته باشد و تنها مجاز است که در این محدوده حرکت کند.
این موضوع یکی از مواردی است که در بازارهای مالی بسیار بحث‌برانگیز است. برخی از صاحب‌نظران بر اهمیت تعیین حد نوسان قیمت سهام و تأثیرات مثبت آن تأکید دارند، در حالی که دیگران به تأثیرات منفی آن اشاره می‌کنند. اما با توجه به رشد بازارهای مالی در طول زمان، دامنه نوسان قیمت سهام در بسیاری از کشورها افزایش یافته است.
در بازار بورس، دامنه نوسانات یک عامل مهم است که باعث کاهش اضطراب و ریسک برای فعالان کم‌تجربه می‌شود. این دامنه نه تنها اطمینان را برای این گروه فراهم می‌کند، بلکه تغییرات قیمت فقط در بازه‌های خاصی اتفاق می‌افتد و از وقوع ضررهای سنگین جلوگیری می‌کند.
در تابلوی بورس، یکی از اطلاعات حیاتی برای هر سهم، حجم مبنا است که بر اساس عواملی مثل تعداد کل سهام موجود برای آن سهم و درصد شناوری تعیین می‌شود. حجم مبنا نشان می‌دهد حداقل حجمی است که باید در معاملات برای آن سهم داشته باشیم تا محدوده نوسان قیمت آن به طور کامل اعمال شود.
برای بهتر درک این مفهوم، فرض کنید قیمت نهایی یک سهم در روز گذشته ۱۰۰۰ تومان بوده است. در ابتدای روز فعلی، این سهم با یک درصد منفی در تابلوی فروش با قیمت ۹۵۰ تومان قرار دارد. اگر حجم معاملات روز جاری به حجم مبنا برسد، قیمت نهایی آن سهم ۹۵۰ تومان خواهد بود. اما اگر حجم معاملات به حجم مبنا نرسد، قیمت نهایی به صورتی کمتر و با توجه به تناسب بین حجم مبنا و حجم معاملات تعیین خواهد شد.
دامنه نوسان سهام در بورس به‌عنوان یکی از ابزارهای کنترلی مهم، سعی در کاهش تلاطم‌ها و پیشگیری از تغییرات ناگهانی در قیمت دارایی‌ها دارد. این ابزار می‌تواند به سرمایه‌گذاران اطمینان بدهد که قیمت دارایی‌هایشان به صورت منطقی و پیش‌بینی‌شده تغییر می‌کند، و از این رو از ریسک‌های زیادی در بازار جلوگیری کند.
همچنین، این مفهوم به شرکت‌ها کمک می‌کند تا قیمت سهام خود را بر اساس شرایط واقعی و انعکاس وضعیت بنیادی شرکت به جای افزایش و کاهش‌های ناشی از هیجانات ناشی از بازار تعیین کنند.
به‌طور کلی، دامنه نوسان سهام به‌عنوان یک محدوده مجاز برای تغییرات قیمت، به سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها امکان می‌دهد تا با اطمینان بیشتری در بازار عمل کنند و از تقلب‌ها و دست‌کاری‌های ناشی از نوسانات غیرمنطقی در قیمت دارایی‌ها جلوگیری کنند و به طور دقیق تری بتوانند به تحلیل سهم بپردازند.
سوالات متداول
1.چه معیارهایی برای تعیین نوسان در نظر گرفته می‌شود؟
معیارهایی مانند نوع سهم، حجم مبنا، وضعیت شرکت، و تأثیرات محتمل رویدادهای آتی در بازار در تعیین این دامنه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
2.کمتر یا بیشتر بودن دامنه نوسانات چه اثری دارد؟
این دامنه بیشتر می‌تواند به نوسانات بیشتر در قیمت منجر شود، در حالی که دامنه نوسان کمتر می‌تواند اطمینان بیشتری به سرمایه‌گذاران بدهد.
3.آیا دامنه نوسان سهام می‌تواند برای شرکت‌ها تغییر کند؟
بله. با تغییر شرایط شرکت و بازار، دامنه ممکن است برای شرکت‌ها تغییر کند. همچنین دامنه نوسان ممکن است با تغییر شرایط بازار و شرکت‌ها در طول زمان تغییر کند.
4.آیا دامنه نوسان سهام در همه بازارها یکسان است؟
خیر. دامنه نوسان ممکن است برای بازارها و سهام‌های مختلف متفاوت باشد، به‌طوری‌که در بازارهای مختلف ممکن است محدودیت‌های متفاوتی برای قیمت‌ها و خرید بورس وجود داشته باشد.